In deze paragraaf bespreken we verschillende soorten straling. Deze zijn opgenomen in het zogenaamde stralingsspectrum.

Stel we schijnen wit licht door een driehoekig stukje glas genaamd een prisma. Het witte licht splitst zich dan op in de kleuren van de regenboog (zie de onderstaande afbeelding). We noemen deze regenboog aan kleuren het spectrum. Hetzelfde effect zien we als we een CD tegen het licht houden. We hebben hiermee dus geleerd dat wit licht eigenlijk uit het hele spectrum van kleuren bestaat.

De primaire kleuren van licht zijn rood, blauw en groen. Als we deze kleuren licht in verschillende verhoudingen combineren, dan kunnen we hiermee alle kleuren van de regenboog produceren. Als deze drie kleuren licht in gelijke hoeveelheden in onze ogen komen, dan zien we wit licht (zie de onderstaande linker afbeelding).

De pixels in computerschermen werken ook met de primaire kleuren van licht. Elke pixel bestaat uit een rood, een blauw en een groen lampje. Als alle lampjes evenveel licht geven, dan zien de pixel er wit uit.

Met verf of inkt werkt het mengen van kleuren heel anders. Een kleurenprinter werkt bijvoorbeeld met de drie primaire kleuren magenta, geel en cyaan. De printer kan met deze drie kleuren alle kleuren van de regenboog maken. Als de drie kleuren in gelijke hoeveelheden gemixt worden, dan krijgen we zwart.

Behalve zichtbaar licht bestaat er ook straling die we met onze ogen niet kunnen zien. In de onderstaande afbeelding zien we het volledige spectrum. Zoals je ziet is het zichtbare licht slechts een klein deel van het totale spectrum.

Rechts van het rode licht bevindt zich bijvoorbeeld infraroodstraling. Alle warme voorwerpen zenden infrarood licht uit en dit type straling wordt daarom ook wel warmtestraling genoemd. Met infraroodcamera's kan deze straling waargenomen worden. In de rechter afbeelding zien we een foto gemaakt met een infraroodcamera. In de onderstaande afbeelding zien we een foto gemaakt met een infraroodcamera. We hier dat heet water oplicht in het infrarode deel van het spectrum. Ook mensen zijn warm en zenden dus infrarode straling uit. Deze camera's kunnen daarom goed worden gebruikt om mensen in het donker op te sporen. Ook de afstandsbediening van de tv werkt met infrarood licht.

Een andere vorm van licht is ultraviolette straling (Uv-straling). Dit licht zorgt er o.a. voor dat we bruin worden in de zon.




Training

    Redeneren met verschillende soorten straling
  1. Noem twee experimenten waarmee je kunt aantonen dat wit licht bestaat uit een spectrum van kleuren.
  2. Waarom kan je infrarood licht goed gebruiken om in het donker te kijken?
  3. Een andere soort licht is röntgenstraling. Waarvoor wordt dit gebruikt?
  4. Verklaar hoe een regenboog ontstaat.
  5. Waarom wordt het beeld van een infrarood camera een 'false colour image' genoemd?
  6. Hoe kan het dat je uren achter een raam in de zon kan zitten, maar toch niet bruin wordt?
  7. Welke kleuren van een pixel moeten aan staan om wit licht te krijgen? En welke voor zwart licht?
  8. Hieronder zien we het zogenaamde intensiteitsspectrum van zowel een gloeilamp (oranje grafiek) als een LED-lamp (blauwe grafiek). Het diagram geeft de intensiteit is van het straling bij verschillende golflengtes aan. Leg uit waaraan je kan zien dat een gloeilamp minder efficiƫnt is dan een LED-lamp.