Zorg dat de titel de interesse van de lezer wekt. Zorg ook dat de titel duidelijk aangeeft waar de tekst over zal gaan. Een voorbeeld is:
Hoe we weten dat de aarde beweegt
Het is ook mogelijk om een wat abstractere titel te gebruiken en in een subtitel te verwijzen naar de inhoud van de tekst. Denk bijvoorbeeld aan:
Briljante denkers uit de oudheid
Hoe de Oude Grieken twee millennia voor Columbus ontdekte dat de aarde bol is.
Ook de inleiding moet ervoor zorgen dat de interesse van de lezer gewekt wordt. Vaak wordt dit gedaan met behulp van een korte anekdote. Aan de hand van deze anekdote wordt dan een vraag gesteld, waar het artikel antwoord op zal geven. Dit is de 'hoofdvraag' van het artikel. Een voorbeeld:
Het is 1492. Columbus overwon zijn angst om van 'de rand' van de aarde te vallen en stak met zijn drie schepen de Atlantische Oceaan en ontdekte hiermee Amerika. Dit is het verhaal dat al eeuwen lang van generatie op generatie is doorgegeven. Toch is het niet correct. De intellectuelen uit de tijd van Columbus waren er al lang over uit dat de aarde bol moest zijn. De vorm van de aarde was al bekend in het oude Griekenland, zo'n twee millennia geleden. De Grieken hadden onomstotelijk bewijs voor de vorm van de aarde. Het lukte de Grieken zelfs om met een experiment de grootte van de aarde te berekenen! Hoe hebben de Grieken dit gedaan zonder de moderne technieken waar we tegenwoordig over beschikken?
In dit voorbeeld word een duidelijke hoofdvraag gesteld, maar het woord 'hoofdvraag' wordt niet genoemd. Dit is niet nodig. Uit de inleiding wordt meteen duidelijk dat dit de vraag is die de tekst zal beantwoorden. Zinnen als 'onze hoofdvraag is ...' zijn niet professioneel. Vermijd ook zinnen als 'wij hebben dit onderwerp gekozen, omdat het ons wel leuk lijkt'. Je hoeft je niet te verantwoorden voor de keuze van je onderwerp. Begin gewoon direct te vertellen over het onderwerp.
Het is ook mogelijk om humor te gebruiken, maar zorg dan wel dat deze humor een intelligente toevoeging is aan de tekst.
Een tweede voorbeeld:
De aarde draait elk jaar een rondje om de zon. Tegenwoordig weten we dit allemaal. Toch is dit feit niet zo vanzelfsprekend als we vaak denken. In het dagelijks leven lijkt immers alles erop te wijzen dat de aarde stil staat. Als we tijdens een windvrije dag een bal opgooien, dan valt de bal gewoon terug in onze hand. Als de aarde zou bewegen, zou die bal dan niet met grote snelheid van ons weg moeten schieten? De aarde beweegt immers door de ruimte met een snelheid van 30 kilometer per seconde! Hoe zijn we erachter gekomen dat de aarde beweegt? En hoe is het mogelijk dat we niets merken van deze beweging?
Een goed artikel is meer dan een opsomming van feiten. De hoofdvraag die in de inleiding is geformuleerd, wordt in het middenstuk van het artikel stap voor stap beantwoord. Elke alinea in het middenstuk heeft zijn eigen doel voor het beantwoorden van deze vraag. Om dit doel duidelijk te maken aan de lezers, is het belangrijk om elke alinea te beginnen met een 'topic sentence'. Dit is de eerste zin van de alinea, waarin meteen vertelt wordt waar de alinea over zal gaan. Een voorbeeld:
De lezer heeft meteen door dat het doel van deze alinea is om de nadelen van stamcellen te bespreken. Dit schept veel duidelijkheid voor de lezer. Hier zijn nog wat voorbeelden:
Veel van deze voorbeelden scheppen duidelijke contrasten tussen alinea's. Contrasten helpen de lezer de structuur van de tekst zo goed mogelijk te begrijpen. Je kan er bijvoorbeeld voor kiezen om eerst een alinea over de voordelen te schrijven en dan een tweede alinea over de nadelen. Andere vaakgebruikte contrasten zijn: oorzaken/gevolgen, vroeger/nu, oude theorie/nieuwe theorie.
Zorg ook dat je altijd beide kanten van een verhaal belicht en niet alleen de kant die aansluit bij jouw persoonlijke opvattingen. Als schrijver mag je best een mening hebben, maar deze mening moet wel gebaseerd zijn op een eerlijke vergelijking van de voor- en nadelen.
Zorg dat de afbeeldingen die je gebruikt echt iets toevoegen aan de tekst en niet slechts ter versiering aanwezig zijn. Bij het uitleggen van een moeilijk concept of een wiskundig bewijs kan een schematische afbeelding de lezer erg helpen om de tekst zo goed mogelijk te begrijpen.
In de conclusie vat je de belangrijkste punten uit het artikel nog eens kort samen en beantwoord je de hoofdvraag van het artikel. Zorg dat je eindigt met een krachtige zin die de lezer zal onthouden.
© 2016, Stephan P. Dinkgreve Natuurkunde voor de middelbare school